Pismo „Kwartalnik Bellona” – kuźnia myśli wojskowej i platforma naukowej dyskusji – obchodzi 100-lecie swojego istnienia! Od początku jego rolą jest uczestnictwo w rozwoju sztuki operacyjnej i doskonalenie obronności kraju. Periodyk wydawany przez Wojskowy Instytut Wydawniczy świętował jubileusz w gronie współtwórców, czytelników i przedstawicieli wojskowej nauki.

Maciej Podczaski, dyrektor Wojskowego Instytutu Wydawniczego.

– „Kwartalnik Bellona” stworzyło pokolenie, które rozpoczęło w 1918 roku odbudowę polskiego państwa i jego bezpieczeństwa – mówił Maciej Podczaski, dyrektor Wojskowego Instytutu Wydawniczego, wydawcy czasopisma, witając gości gali z okazji 100-lecia periodyku. Uroczystość odbyła się w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa. Dyrektor podkreślił podczas wystąpienia, że w kwartalniku poruszane są idee dotyczące koncepcji obronnych państwa oraz treści związane z rozwojem sztuki wojennej.

Statuetka bogini wojny

– „Bellona” jest szczególnym świadkiem polskiej drogi do niepodległości i pismem, które wspierało tworzenie polskiego wojska w początkach naszej państwowości – napisał minister obrony Mariusz Błaszczak w liście do uczestników gali. Posłanie odczytał wiceminister Wojciech Skurkiewicz. Szef MON zaznaczył, że misja, z jaką powstało czasopismo, jest nadal aktualna, a Wojsko Polskie, modernizując się i przygotowując do nowych wyzwań, potrzebuje wsparcia naukowego. – Kwartalnik to miejsce dyskusji i prezentacji poglądów, inspirujących koncepcji i projektów zwiększających bezpieczeństwo Polski – napisał minister Błaszczak. Wiceminister Skurkiewicz życzył z kolei kwartalnikowi i jego pracownikom kolejnych udanych lat propagowania wiedzy o polskim armii wśród wojskowych i cywili.

Wojciech Skurkiewicz, wiceminister obrony narodowej.

Podczas gali dyrektor Podczaski i dr hab. Piotr Grochmalski, redaktor naczelny „Kwartalnika Bellona” wręczyli osobom zasłużonym dla nauki i wojska polskiego statuetki „Bellony”, bogini wojny. Uhonorowani zostali: gen. bryg. Dariusz Skorupka, komendant Akademia Wojsk Lądowych, za wytrwałe budowanie prestiżu uczelni oraz dokonania w kształceniu i wychowaniu oficerów wojska polskiego; prof. Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego, za nadzwyczajną aktywność badawczą oraz konsekwencję i odwagę w przywracaniu prawdy o wojsku polskim; prof. Andrzej Nowak, kierownik Zakładu Historii Europy Wschodniej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, za wybitne osiągnięcia naukowe oraz bezwarunkową rzetelność i bezstronność w odkrywaniu i upowszechnianiu wiedzy o historii Polski. Statuetki odebrali także Andrzej Wilk, główny specjalista ds. wojskowych aspektów bezpieczeństwa międzynarodowego w Ośrodku Studiów Wschodnich, za najwyższą staranność i wartość naukową prowadzonych analiz oraz kreatywność w upowszechnianiu wiedzy z dziedziny stosunków międzynarodowych oraz Witold Gadowski, dziennikarz i publicysta, za wybitny dorobek dziennikarski oraz bezwzględną niezależność i uczciwość w głoszeniu poglądów.

– To zaszczyt otrzymać nagrodę pisma, które kojarzy się z niepodległą Polską – mówił gen. Skorupka dziękując w imieniu nagrodzonych. Generał podkreślił, że otrzymana statuetka motywuje go do pracy nad budową jeszcze lepszej marki kwartalnika, aby odpowiadał on potrzebom współczesnych dowódców.

Dyr. Maciej Podczaski i dr hab. Piotr Grochmalski wręczyli statuetki „Bellony”. Odebrali je: gen. bryg. Dariusz Skorupka, prof. Sławomir Cenckiewicz, Andrzej Wilk oraz Witold Gadowski.

Oficjalną część uroczystości zamknął wykład prof. Janusza Odziemkowskiego, kierownika Katedry Historii Wojskowości Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Badacz przypomniał, że w 1918 roku nikt Polsce nie dał w prezencie niepodległości, dano jedynie szansę, aby po nią sięgnąć. – To od ówczesnego pokolenia zależało, czy z niej skorzysta i czy odbuduje nieodległe państwo – mówił profesor.

Prelegent dodał także, że w okresie międzywojennym rolą oficerów, wychowawców, a także takiego pisma jak „Bellona”, było nie tylko nauczenie żołnierzy jak walczyć, ale też czym jest ojczyzna i dlaczego trzeba się za nią bić. – Dzięki temu udało się wychować pokolenie, które nie zawahało się walczyć o Polskę w 1920 i 1939 roku, a ich potomkowie stworzyli „Solidarność i odzyskali wolność w 1989 roku – podsumował historyk.

Wykuwanie polskiej sztuki wojennej

Drugą częścią gali była konferencja naukowa, podczas której prelegenci zaprezentowali historię kwartalnika i stojące przed nim wyzwania. O powstaniu i rozwoju „Bellony" w okresie międzywojennym mówił dr Jan Wiśniewski, wykładowca Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jak podał, pismo zostało powołane 28 grudnia 1917 roku decyzją gen. Tadeusza Rozwadowskiego, ówczesnego szefa Sztabu Polskich Sił Zbrojnych. Mianował on płk. Wacława Tokarza pierwszym redaktorem naczelnym „Bellony”. – Pierwszy numer pisma ukazał się w lutym 1918 roku – poinformował dr Wiśniewski. Zaznaczył przy tym, że choć w okresie międzywojennym wydawanych było w Polsce blisko 300 czasopism wojskowych, „Bellona” była jednym z najbardziej cenionych naukowych pism wojskowych w Europie.


Film: WCEO, WIW

– Na łamach „Bellony” wykuwała się polska sztuka wojenna – podkreślił płk dr hab. Juliusz S. Tym, dyrektor Instytut Strategii Wojskowej Akademii Sztuki Wojennej. Wyliczył, że w okresie od 1918 do 1939 roku w czasopiśmie opublikowano ponad 2800 artykułów poświęconych m.in. taktyce, strategii i geografii wojskowe. Pisała je elita armii II RP m.in. gen. Władysław Sikorski, gen. Edward Rydz-Śmigły czy płk Tadeusz Kutrzeba.

– W tym czasie czasopismo było miejscem dyskursu i tworzenia polskiej kultury strategicznej – uzupełnił płk dr hab. Tomasz Kośmider, wykładowca ASzWoj. Jak mówił, na łamach „Bellony” ukazywały się artykuły traktujące o teorii działań wojennych, zasadach walki manewrowej czy problemach użycia poszczególnych rodzajów wojsk.

Z kolei symbolice Bellony jako bogini wojny w mitologii rzymskiej swoje wystąpienie poświęcił dr hab. Mirosław Lenart, dyrektor Archiwum Państwowego w Opolu. Jak opowiadał, to właśnie przed świątynią tej bogini w Rzymie odbywała się rytualna uroczystość wypowiedzenia wojny państwom, które nie graniczyły z antycznym imperium. – W czasach nowożytnych pojęcie „Bellona” stało się powszechnie utożsamiane ze sztuką wojenną - dodał.

Uroczystość z okazji 100-lecia pisma odbyła się w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa. Galę wsparli także: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Dowództwo Garnizonu Warszawa i Klub DGW. Partnerami i sponsorami jubileuszu byli Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Mesko i Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego w Kielcach. Na zdjęciu: ppłk Tomasz Cholewiński, kierownik Klubu DGW.

Po wybuchu II wojny światowej i rocznej przerwie pismo wznowiło działalność w 1940 roku w Londynie i ukazywało się tam do 1964 roku. – Ta „Bellona” była prawdziwym spadkobiercą przedwojennego pisma – zaznaczył dr Piotr Dobrowolski z Centralnej Biblioteki Wojskowej. Jednocześnie, jak mówił, jako konkurencję dla periodyku ukazującego się na obczyźnie, polska armia od stycznia 1945 roku zaczęła wydawać pismo pod takim samym tytułem. – Jego zadaniem było zaprezentowanie żołnierzom radzieckiej doktryny wojennej oraz korzyści z sojuszu z ZSRR – dodał dr Dobrowolski.

Kontynuacją tej drogi była zmiana nazwy periodyku w 1950 roku na „Myśl Wojskowa”, wzorowaną na radzieckim czasopiśmie o tej samej nazwie. Opowiadał o tym dr Bartłomiej Bydoń z CBW. – Pismo stawało się coraz bardziej zideologizowane, a jego celem było uformowanie nowego oficera i żołnierza zgodne z ideologią socjalistyczną – tłumaczył prelegent.

Dr hab. Piotr Grochmalski, redaktor naczelny kwartalnika.

W 2007 roku pismo wróciło do przedwojennej nazwy. Dziś misją pisma jest, tak jak w chwili jego powołania, współuczestnictwo w rozwoju nauki wojennej i sztuki operacyjnej, a także w udoskonalaniu obronności kraju i organizacji sił zbrojnych – podkreślił dr hab. Piotr Grochmalski, redaktor naczelny kwartalnika. Dodał jednocześnie, że chce, aby pismo ogniskowało dyskusję na temat kultury strategicznej polskiej armii, było forum debaty na tematy strategiczne, oraz pokazywało znaczenie armii w polskiej historii.

– Obecnie kwartalnik przechodzi gruntowną reformę, chcemy umiędzynarodowić pismo i wykorzystać jego potencjał m.in. drukując teksty w języku angielskim – mówiła Izabela Borańska-Chmielewska, redaktor naczelna Redakcji Wydawniczej WIW. Powstał także portal internetowy pisma, który pozwoli na jeszcze łatwiejszy dostęp do prezentowanych w kwartalniku treści.

Autorką unikatowych statuetek, zaprojektowanych specjalnie na galę, jest Barbara Lenart, wybitna polska rzeźbiarka, a ich wygląd nawiązuje do klasycznego wyobrażenia bogini wojny.

Galę „Bellony” w DGW uświetniła wystawa poświęcona osobom związanym z periodykiem, projekcja filmu ukazującego historię pisma oraz występ artystyczny Krzesimira Dębskiego i Anny Jurksztowicz. Można też było zapoznać się z jubileuszowym wydaniem kwartalnika.

Współorganizatorem uroczystości była Centralna Biblioteka Wojskowa. Galę wsparli także: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Dowództwo Garnizonu Warszawa i Klub DGW. Partnerami i sponsorami jubileuszu byli Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Mesko i Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego w Kielcach.