moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

IPN szuka szczątków polskich żołnierzy na Litwie

Ponad 80 miejsc na Litwie odwiedzili w maju badacze z Instytutu Pamięci Narodowej, szukając mogił polskich żołnierzy. Pracownicy IPN-u odnaleźli niemal 300 polskich grobów, krzyży i pomników. Odkryli i ekshumowali szczątki młodego mężczyzny, prawdopodobnie żołnierza Armii Krajowej. Prace poszukiwawcze mają być kontynuowane. Naukowcy chcą wrócić na Litwę jeszcze w tym roku.

– Naszym celem jest odnalezienie miejsc pochówku wszystkich żołnierzy Armii Krajowej i podziemia niepodległościowego poległych bądź zamordowanych na Litwie. Chcemy każdemu z naszych bohaterów przywrócić pamięć i zapewnić mu imienny grób – mówi dr Leon Popek, naczelnik Wydziału Kresowego Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej.

Zespół pod jego kierownictwem zakończył właśnie trzytygodniowe badania na Litwie na obszarze działalności żołnierzy z okręgów AK Wilno i Nowogródek. Specjaliści IPN-u prowadzili tam poszukiwania, ekshumacje oraz rekonesans terenowy, który pomoże w odnalezieniu kolejnych miejsc pochówku polskich żołnierzy.

Ostatni świadkowie

Prace rozpoczęto w Ejszyszkach tuż przy granicy z Białorusią. Miejsce wskazała jesienią zeszłego roku mieszkająca w pobliżu pani Jadwiga. Powiedziała, że jako młoda dziewczyna widziała, jak pod lasem zakopywano poległych żołnierzy AK. Badacze już pierwszego dnia prac odnaleźli we wskazanym miejscu szczątki młodego mężczyzny, w wieku około 18–20 lat. – To prawdopodobnie żołnierz AK, nie wiemy jednak, z którego oddziału, ani w jakich okolicznościach zginął – przyznaje dr Popek. Ze szczątków pobrano materiał genetyczny, który być może pomoże w ustaleniu tożsamości poległego i odnalezieniu jego rodziny. Niestety, jak dowiedzieli się pracownicy zespołu, pani Jadwiga zmarła trzy miesiące po przekazaniu im informacji o mogile. – Odchodzą ostatni świadkowie tamtych wydarzeń, dlatego trzeba się spieszyć z badaniami – podkreśla szef Wydziału Kresowego.

Zespół IPN-u szukał też w kilku innych wskazanych przez świadków miejscach m.in. w lesie nad jeziorem w Raubiszkach koło Podbrodzia. Tu miało zostać pochowanych siedmiu żołnierzy z oddziału Sergiusza Kościałkowskiego „Fakira”. Zginęli oni w walce z Sowietami na początku lutego 1945 roku. – Niestety nie udało się odnaleźć szczątków poległych, teren jest duży i wymaga dłuższych prac – zauważa dr Popek.

Z kolei przy ulicy Czarny Trakt w Wilnie polscy specjaliści poszukiwali miejsca pochówku żołnierzy AK zabitych w lipcu 1944 roku podczas operacji „Ostra Brama". – Prawdopodobnie mogiły zostały zniszczone w czasie poszerzania drogi lub budowy linii elektrycznych – ocenia kierownik zespołu.

Przywrócić tożsamość

Pracownicy Wydziału Kresowego sprawdzali też inne miejsca, w których mogły znajdować się groby polskich żołnierzy. Z wytypowanych wcześniej około stu miejscowości w różnych rejonach Litwy odwiedzili ponad 80. Znaleźli tam, dzięki pomocy i życzliwości okolicznych mieszkańców, blisko 300 polskich mogił, krzyży i pomników. Dr Popek zauważa, że w większości przypadków rodziny i bliscy zadbali, aby polegli żołnierze zostali ekshumowani i przeniesieni na cmentarze. Niestety potem część rodzin wyjechała, inni zmarli i mogiły zostały bez opieki. – Napisy na pomnikach zbladły, tabliczki uległy zniszczeniu i część grobów znów jest anonimowa i zapomniana – mówi szef zespołu. Wymagają one opieki, a w wielu przypadkach także przeprowadzenia badań archiwalnych potwierdzających, kto został w nich pochowany.

Podczas pobytu na Litwie specjaliści z IPN-u spotkali się z przedstawicielami Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy. Rozmowy dotyczyły współpracy przy identyfikacji szczątków powojennych ofiar reżimu komunistycznego. Chodzi o przeprowadzenie badań w Parku Pamięci Tuskulanum w Wilnie, gdzie w kolumbarium zostało pochowanych około 800 osób zamordowanych przez Sowietów. – Wśród złożonych tam bezimiennych szczątków jest około 50 Polaków, w tym żołnierze wileńskiej AK. Chcemy przywrócić im tożsamość, dlatego liczymy na wspólne badania – zaznacza dr Popek. Jak dodaje, w najbliższym czasie ma zostać podpisana umowa dotycząca prowadzenia wspólnych badań genetycznych.

Wrócić na Wileńszczyznę

Wydział Kresowy IPN rozpoczął badania na Wileńszczyźnie w maju 2017 roku. Przeprowadzono wówczas rekonesans w miejscach planowanych poszukiwań, rozmawiano z mieszkańcami i weryfikowano informacje dotyczące miejsc, w których może zajść potrzeba rozpoczęcia prac ekshumacyjnych. Pierwsze badania archeologiczne odbyły się w lipcu zeszłego roku. Zespół dr. Popka odnalazł wtedy miejsca pochówku dwóch polskich żołnierzy. W Puszczy Rudnickiej na południu kraju ekshumowano szczątki młodego mężczyzny. Badania genetyczne mają potwierdzić, czy jest to por. Wojciech Stypuła „Bartek”. Oficer ten zginął 22 lipca 1944 roku z rąk Sowietów. Z kolei w lesie w okolicach Podborza polscy specjaliści odnaleźli mogiłę kpr. Edwarda Buczka „Grzybka”, żołnierza 6 Wileńskiej Brygady AK, który poległ latem 1944 roku w starciu z Niemcami.

Szczątki trzech odnalezionych dotąd żołnierzy zostaną pochowane w kwaterze AK na cmentarzu w Ejszyszkach. Pogrzeb z wojskowymi honorami został zaplanowany wstępnie na wrzesień tego roku.

Dr Leon Popek zapowiada, że prace poszukiwawcze na Litwie będą kontynuowane. Naukowcy z IPN-u chcą m.in. odszukać miejsce pochówku por. Jana Borysewicza „Krysia”, dowódcy oddziału nowogródzkiej AK i jego żołnierzy zamordowanych przez NKWD zimą 1945 roku. Ciało dowódcy Sowieci wozili po miasteczkach i wsiach, wystawiając je na widok publiczny, a potem pochowali w nieznanym miejscu.

– Otrzymaliśmy też zgłoszenia dotyczące innych miejsc, które warto sprawdzić, dlatego niedługo wystąpimy do litewskich władz o zgodę na kolejne poszukiwania i ekshumacje – informuje naczelnik Wydziału Kresowego. Jego zespół jeszcze w tym roku chce wrócić na Wileńszczyznę, aby prowadzić dalsze badania.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: fot. Biuro Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej

dodaj komentarz

komentarze


Selekcja do JWK: pokonać kryzys
 
Jesień przeciwlotników
Karta dla rodzin wojskowych
Transformacja wymogiem XXI wieku
Zyskać przewagę w powietrzu
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Aplikuj na kurs oficerski
Olimp w Paryżu
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Ustawa amunicyjna podpisana przez prezydenta
Szkoleniowa pomoc dla walczącej Ukrainy
Użyteczno-bojowy sprawdzian lubelskich i szwedzkich terytorialsów
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
„Feniks” wciąż jest potrzebny
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Pożegnanie z Żaganiem
Terytorialsi zobaczą więcej
Zmiana warty w PKW Liban
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Co słychać pod wodą?
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Srebro na krótkim torze reprezentanta braniewskiej brygady
Ostre słowa, mocne ciosy
Bój o cyberbezpieczeństwo
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Jak Polacy szkolą Ukraińców
„Szczury Tobruku” atakują
Ogień Czarnej Pantery
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Mniej obcy w obcym kraju
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Polskie „JAG” już działa
Setki cystern dla armii
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Homar, czyli przełom
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Wybiła godzina zemsty
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Determinacja i wola walki to podstawa
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Olympus in Paris
Medycyna „pancerna”
Czworonożny żandarm w Paryżu

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO