moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Wyzwolenie obozu w Holiszowie

5 maja 1945 roku żołnierze Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie w Czechach. Uwolniono kilkaset kobiet, w tym wiele Żydówek. Polscy żołnierze ocalili je przed spaleniem żywcem. Niedługo potem brygada została uznana za jednostkę aliancką i walczyła u boku Amerykanów.

Więźniarki z Holiszowa.

Rankiem 5 maja 1945 roku żołnierze Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych otoczyli niemiecki obóz koncentracyjny pod Pilznem, nieopodal czeskiego Holiszowa. Chwilę potem padł rozkaz do ataku. – Załoga próbowała się bronić, ale natarcie było tak niespodziewane i szybkie, że wprowadziło panikę w ich szeregach – mówi dr Wojciech Muszyński, historyk z Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. 

Po krótkiej walce Niemcy skapitulowali, a Polacy z obozu uwolnili około 700-800 więźniarek różnej narodowości, w tym 167 Polek oraz ponad 200 Żydówek. Obóz wyzwolono niemal bez strat, dwóch polskich żołnierzy zostało rannych. Do niewoli wzięto załogę liczącą 100-150 osób.

Marsz na zachód

Brygada Świętokrzyska, jedna z największych polskich jednostek partyzanckich, powstała 11 sierpnia 1944 roku na Kielecczyźnie w wyniku koncentracji oddziałów NSZ pod dowództwem płk. Antoniego Szackiego „Bohuna”. W jej skład weszły jednostki NSZ operujące w okolicach Kielc, Krakowa i Częstochowy. Żołnierze brygady walczyli z Niemcami i podziemiem komunistycznym. – W czasie swojej prawie półrocznej działalności na ziemi kieleckiej oddziały stoczyły ponad 20 bitew i dziesiątki potyczek z jednostkami niemieckimi, grupami komunistycznymi i desantami sowieckimi – wylicza dr Muszyński.

W styczniu 1945 roku, w obliczu sowieckiej ofensywy dowództwo brygady, obawiając się zniszczenia przez Armię Czerwoną, zdecydowało się podjąć marsz na zachód. Dzięki zawarciu taktycznych porozumień z lokalnymi dowódcami Wehrmachtu, jednostce liczącej wówczas ok. 1000 żołnierzy, udało się przedostać na obszar Protektoratu Czech i Moraw. – Brygada zmierzała w kierunku wojsk amerykańskich – podaje historyk IPN.

1 maja 1945 roku polscy żołnierze zakwaterowali się w pobliżu Pilzna, a dowództwo brygady nawiązało kontakt z czeskim podziemiem. Tam usłyszeli o obozie dla kobiet pod Holiszowem. Była to filia obozu koncentracyjnego we Flossenburgu. Niemcy przetrzymywali tam Polki, Francuzki, Rosjanki, Czeszki, Włoszki oraz Żydówki.

Wieczorem 4 maja odbyła się narada Polaków z przedstawicielami podziemia czeskiego i miejscową policją. – Czesi uznali, że jest jeszcze za wcześnie na atak na obóz, mimo to Polacy postanowili go wyzwolić, obawiając się o to, co może się stać z więźniarkami – wyjaśnia dr Muszyński. W nocy wysłano w kierunku obozu rozpoznanie, a nad ranem ruszył atak. Jak się potem okazało, decyzja była słuszna. Baraki, w których przebywały Żydówki, były otoczone dodatkowo drutem i obstawione beczkami z benzyną. Zgodnie z rozkazem załoga miała je podpalić i spalić żywcem przebywające tam więźniarki, gdy wojska amerykańskie znajdą się niedaleko od obozu. – Polakom udało się zaskoczyć załogę, ponieważ podeszli od wschodu, a Niemcy oczekiwali ataku od zachodu – dodaje badacz z IPN.

Jednostka aliancka

Wieczorem 5 maja doszło do pierwszego kontaktu Polaków z oddziałami amerykańskiej 3 Armii gen. George’a Pattona. Amerykanie uznali brygadę za jednostkę aliancką. – Była jedynym oddziałem polskiego podziemia niepodległościowego, który podczas II wojny walczył z Niemcami u boku zachodnich aliantów – podkreśla historyk. Polacy, m.in. wspólnie z Amerykanami, wzięli do niewoli sztab niemieckiej XIII Armii liczący ok. 80 żołnierzy, w tym trzech generałów.

Po zakończeniu wojny brygada stacjonowała na terenie Czech. Kiedy Sowieci zaczęli się domagać wydania jej żołnierzy, Amerykanie przesunęli jednostkę dalej na zachód, a w sierpniu ewakuowali ją do Bawarii, gdzie została rozwiązana. Na jej bazie stworzono kompanie wartownicze pełniące służbę na terenie okupowanych przez aliantów Niemiec. – Polacy wspierali armię USA przy ochronie baz, magazynów, lotnisk, a jedna z kompanii ochraniała osądzający nazistowskich zbrodniarzy Trybunał w Norymberdze – dodaje dr Muszyński.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: IPN

dodaj komentarz

komentarze


Wybiła godzina zemsty
 
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Terytorialsi zobaczą więcej
Czworonożny żandarm w Paryżu
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Święto podchorążych
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Setki cystern dla armii
O amunicji w Bratysławie
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Wzmacnianie granicy w toku
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Ostre słowa, mocne ciosy
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Norwegowie na straży polskiego nieba
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Olimp w Paryżu
Co słychać pod wodą?
Zmiana warty w PKW Liban
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Transformacja wymogiem XXI wieku
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Olympus in Paris
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Jesień przeciwlotników
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Transformacja dla zwycięstwa
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Right Equipment for Right Time
Szef MON-u na obradach w Berlinie
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
„Szczury Tobruku” atakują
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Pożegnanie z Żaganiem
Polskie „JAG” już działa
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Od legionisty do oficera wywiadu
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Bój o cyberbezpieczeństwo
Karta dla rodzin wojskowych
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Medycyna w wersji specjalnej
Jaka przyszłość artylerii?
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Zyskać przewagę w powietrzu
Aplikuj na kurs oficerski

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO